به گزارش روابط عمومی بسیج اساتید استان اصفهان، رضا مدرس عضو اندیشکده مدیریت آب و منابع طبیعی بسیج اساتید استان اصفهان در نشست اهداف پیش رو و راهبردی اندیشکده مدیریت آب و منابع طبیعی بسیج اساتید استان اصفهان، با بیان این که خشکسالی و سیل از نظر هیدرولوژیکی دو پدیده حدی هستند و وقایع حدی در هیدرولوژی بخاطر آثار سوئی که از نظر اقتصادی و اجتماعی دارند حائز اهمیت هستند، گفت: تحلیل ناایستای ریسک سیل و خشکسالی حتما باید در برنامه علمی و مدیریت بحران کشور مد نظر قرار بگیرند در غیر اینصورت نمی توایم در آینده خشکسالی و سیل را مدیریت کنیم.

عضو هیات علمی و عضو قطب علمی مدیریت ریسک و بحران های طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، افزود: نکته مهمی که در بحث وقایع حدی وجود دارد این است که برای جلوگیری از آثار سوء آنها باید راهکاری برای پیش بینی و بررسی تغییرات این وقایع در آینده پیدا کنیم. وی افزود: در هیدرولوژی وقایع حدی مانند سیل، خشکسالی ماهیت تصادفی دارند و پیش بینی آنها بسیار مشکل است به همین دلیل برای محاسبه ریسک وقوع این پدیده ها از علم آمار تصادفی استفاده می شود، در بحث سیل معمولا برآورد ریسک سیل برای زمانی کاربرد دارد که به منظور مدیریت آن از سازه های هیدرولیکی استفاده شود.

 وی با تاکید بر این که البته همه بحث کنترل سیل مربوط به سازه های هیدرولیکی نیست بلکه در این زمینه  بحثهای غیر سازه ای مانند حفاظت خاک و آبخیزداری اهمیت بیشتری دارند ادامه داد: طراحی سازه های هیدرولیکی مبتنی بر تحلیل ریسک وقوع سیلاب است. در مورد مدیریت ریسک خشکسالی هم همینطور است مضافا این که خشکسالی جنبه های دیگری از بحث کنترل و مدیریت دارد.

مدرس اظهار کرد: استفاده از روشهای آماری به ما کمک می کند که این احتمال را بدست آوریم با استفاده از توابع توزیع احتمال یا فراونی ریسک وقوع سیل و خشکسالی را محاسبه می کنیم.

عضو قطب علمی مدیریت ریسک و بحران های طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، افزود: علم هیدرولوژی آماری  سابقه ای 60 ساله دارد اما مشکلی که کمتر از یک دهه پیش هیدرولوژیست ها به آن برخورد کردند این است که فرض عدم تغییر احتمال وقوع در طول زمان (فرض ایستایی) در دهه های اخیر به علت اثر تغییر اقلیم و فعالیت انسانی قابل قبول نیست و محاسبه ریسک در حالت ایستانی جوابگوی مدیریت صحیح نبوده و باید از روش تحلیل ناایستا برای تحلیل ریسک پدیده های حدی استفاده شود.

مدرس عنوان کرد: البته در گام اول روند تغییرات سیل یا خشکسالی بررسی می شود و چنانچه تغییرات آنها دارای روند افزایشی یا کاهشی باشد تحلیل ناایستا و در حالت بدون روند از تحلیل ایستا برای محاسبه ریسک استفاده می شوند.

عضو اندیشکده مدیریت آب و منابع طبیعی بسیج اساتید استان اصفهان با اشاره به مشکل سیلابها در یکی دوسال اخیر، تصریح کرد: در سال 2016 در یک مقاله به تحلیل ریسک خشکسالی و سیل در ایران پرداختیم و مشاهده کردیم که روند سیل در کشور بشدت در حال افزایش است، در حالی که روند افزایش خشکسالی نسبت به سیل کمتر است. در یکی دو کنفرانس هم به این موضوع اشاره کردیم که مشکل سیلاب روبه افزایش است اما در آن زمان تمرکز بیشتر روی خشکسالی بود.

مدرس خاطرنشان کرد: در هر حال در کشوری که تحت تاثیر تغییرات اقلیمی و فعالیت انسانی بخصوص مشکل تغییرات کاربری هستیم با مشکل اساسی سیل در سالهای بعدی مواجه خواهیم شد و دیگر نمی توانیم احتمال وقوع یا ریسک وقوع سیل را در حالت عادی و بدون در نظر گرفتن این تغییرات در نظر بگیریم.

عضو قطب علمی مدیریت ریسک و بحران های طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، بیان کرد: بنابراین بایستی تحلیل ریسک پدیده های حدی در حالت ناایستا انجام گیرد تا بتوانیم تحلیل واقع بینانه ای از ریسک کاهشی یا افزایشی در سالهای آینده بخصوص در مورد دو پدیده سیل و خشکسالی داشته باشیم و تصویر بهتری برای  مدیریت  بهینه در آینده  ارائه دهیم.

عضو اندیشکده مدیریت آب و منابع طبیعی بسیج اساتید استان اصفهان با تصریح این که بررسی های اولیه ای با داده های برخی ایستگاههای کشور انجام داده ام، گفت: این بررسی اولیه حاکی از این است که بحث ریسک سیلاب بطور خطرناکی در حال افزایش است، و در برخی ایستگاه  ها  احتمال این که در آینده سیلی بیش از برآور های ایستا،  حتی تا دو و سه برابر بیشتر ، اتفاق بیفتد وجود دارد. در واقع می توان انتظار داشت در سالهای آینده سیلابهای بیشتر با دبی های بسیار بالاتر نسبت به سالهای قبل در برخی استانها داشته باشیم.

مدرس اظهار داشت: به همین دلیل باید کار پژوهشی جامعی در خصوص سیل در کشور انجام شود که چند مزیت  دارد. اولا می توان مناطقی که تحت تاثیر افزایش ریسک هستند را تعیین  کرد و مشخص نمود در کدام نقاط از کشور ریسک وقوع سیل و مقدار و حجم  دبی آن در حال افزایش است. همچنین ریسک انواع خشکسالی (هواشناسی، هیدرولوژیک و کشاورزی) در کدام مناطق رو به افزایش بوده و چه برنامه مدیریتی در راستای کاهش اثرات آنها باید انجام شود.

وی اظهار کرد: نکته کلیدی این است این که وقتی صحبت از تغییر اقلیم می شود، نمی توان به طور صددرصد بیان کرد که تغییر اقلیم باعث افزایش ریسک سیل یا خشکسالی می شود؛ به ویژه سیل که عوامل دیگری چون  تغییرات کاربری، از بین رفتن جنگلها و از بین رفتن مراتع اثر مستقیمی بر افزایش ریسک سیل دارند.

مدرس ادامه داد: در مورد انواع مختلف خشکسالی مانند خشکسالی هواشناسی و خشکسالی هیدرولوژیک و خشکسالی کشاورزی باید گفت خشکسالی هواشناسی بیشتر ناشی از کاهش بارش و تغییرات اقلیمی است در حالیکه خشکسالی هیدرولوژیک یا کاهش دبی رودخانه ها همیشه ناشی از تغییر اقلیم نیست و احتمال این که متاثر از فعالیتهای انسانی، برداشت ها  و مدیریت منابع آب باشد بیشتر است. بنابراین نباید همواره تغییر اقلیم را مقصر شناخت.

عضو اندیشکده مدیریت آب و منابع طبیعی بسیج اساتید استان اصفهان گفت: به هر حال تغییر اقلیم و فعالیت انسانی دو لبه یک چاقو  هستند که ریسک پدیده های حدی را افزایش  می دهند و لازم است تحلیل ناایستای ریسک سیل و خشکسالی حتما در برنامه علمی و مدیریت کشور هر جه سریعتر اجرایی گردد. در غیر این صورت با روش های قدیمی نمی توانیم خشکسالی و سیل را آینده مدیریت کنیم.

انتهای پیام/